Bậc trung học là khoảng thời gian quan trọng để học sinh nhận thức rõ ràng hơn về những kỳ vọng của bản thân, từ đó có định hướng về nghề nghiệp trong tương lai, và chuẩn bị những kiến thức, kĩ năng cần thiết. Chính vì thế, vai trò của những người làm công việc cố vấn hướng nghiệp là điều không thể thiếu. Vậy thế nào là cố vấn hướng nghiệp trong trường trung học? Một cố vấn hướng nghiệp trong trường trung học sẽ phải làm gì? Làm thế nào để trở thành một cố vấn hướng nghiệp trong trường trung học cùng với các kỹ năng cần thiết? Mức lương và các triển vọng nghề nghiệp cho một người làm công việc tư vấn hướng nghiệp? Bài viết dưới đây đưa ra những thông tin hữu ích cho phụ huynh, học sinh, giáo viên, những người đang tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá trình giáo dục học sinh ở bậc trung học.
Tư vấn hướng nghiệp trung học là gì?
Tư vấn hướng nghiệp ở trường trung học là một công việc tuân thủ các nguyên tắc của cả tư vấn và giáo dục. Đó là hoạt động hỗ trợ học sinh lớp 9 đến lớp 12 trong các vấn đề liên quan đến công việc. Tư vấn hướng nghiệp ở trường trung học chủ yếu quan tâm đến vấn đề đảm bảo học sinh phấn đấu để có được nền giáo dục cần thiết, mở ra con đường nghề nghiệp mà họ mong muốn. Do đó, tư vấn hướng nghiệp ở trường trung học đòi hỏi phải lấy thông tin từ học sinh, phụ huynh và giáo viên, cũng như thông tin về trình độ và hồ sơ đánh giá nghề nghiệp để giúp học sinh đạt được các mục tiêu liên quan đến nghề nghiệp.
Tư vấn hướng nghiệp ở cấp trung học là một quá trình dài và tỉ mỉ, phải liên tục thích ứng với sự thay đổi sở thích và nhu cầu của học sinh vị thành niên. Khi nguyện vọng nghề nghiệp của học sinh thay đổi, đầu vào và định hướng của cố vấn hướng nghiệp dành cho học sinh đó cũng thay đổi theo. Điều này không có nghĩa là các cố vấn hướng nghiệp ở trường trung học cố gắng ép học sinh theo nghề này hay nghề khác. Thay vào đó, trọng tâm của việc thực hành tư vấn hướng nghiệp là các cố vấn làm việc với học sinh, chứ không phải thay mặt cho học sinh, để dìu dắt học sinh hướng tới các mục tiêu trong tương lai.
Một cố vấn hướng nghiệp trung học làm gì?
Nhiệm vụ chính của một cố vấn hướng nghiệp ở trường trung học là giúp học sinh lập kế hoạch để đạt được mục tiêu nghề nghiệp của họ. Điều này thường diễn ra dưới hình thức tư vấn học tập để đảm bảo học sinh lựa chọn các lớp học phù hợp. Tuy nhiên, kế hoạch không dừng lại ở đó, vì cố vấn hướng nghiệp thường giúp học sinh xác định các chương trình đại học phù hợp với nghề nghiệp mà họ quan tâm. Hỗ trợ học sinh ứng tuyển vào các trường đại học, xin học bổng và thực hiện các yêu cầu về thực tập hoặc phân công công việc là nhiệm vụ chung của cố vấn. Những hoạt động này thường diễn ra dưới hình thức thảo luận 1:1 tại văn phòng cố vấn hướng nghiệp. Làm việc với cá nhân học sinh cho phép cố vấn cung cấp các dịch vụ tốt nhất cho họ.
Các cố vấn hướng nghiệp ở cấp trung học cũng sẽ tổ chức các ngày hội hướng nghiệp để học sinh có cơ hội gặp gỡ và trò chuyện với nhiều nhân vật đến từ các lĩnh vực khác nhau. Các ngày hội này thường tổ chức cho học sinh tham gia các cuộc phỏng vấn giả định để học sinh có cơ hội trau dồi kỹ năng. Các buổi hội thảo về việc chuẩn bị sơ yếu lý lịch và lời khuyên khi đi xin việc là những hoạt động phổ biến. Ngày hội hướng nghiệp có thể dành cho tất cả học sinh, hoặc chỉ dành cho nhóm học sinh lớn, chẳng hạn như cấp hai và cấp ba, những em gần tốt nghiệp. Khi đó, nhiệm vụ của một cố vấn hướng nghiệp là điều phối, tổ chức ngày hội, liên hệ với người tham gia, trao đổi với giáo viên và ban giám hiệu nhà trường để đảm bảo học sinh có thời gian tham gia các hoạt động của ngày hội.
Công việc của một cố vấn hướng nghiệp trung học đa phần ở hậu trường. Để đem đến cho học sinh cái nhìn sâu sắc và lời khuyên liên quan đến các lựa chọn nghề nghiệp tốt nhất, các cố vấn cần kiểm tra rất nhiều dữ liệu, bao gồm điểm tổng kết và điểm kiểm tra tiêu chuẩn, cũng như thông tin đánh giá mà người đó quản lý, chẳng hạn như phiếu khảo sát năng khiếu hoặc sở thích. Các cố vấn sử dụng thông tin này để định hướng chương trình đào tạo đại học, dạy nghề hoặc huấn luyện phù hợp.
Ngoài ra, các cố vấn hướng nghiệp của trường trung học sẽ làm việc với các giáo viên và ban giám hiệu để phát triển các hoạt động học tập cần thiết, chuẩn bị cho học sinh đi làm. Điều này có thể bao gồm tham khảo ý kiến giáo viên về việc phát triển các kế hoạch bài học trong lớp, tập trung vào việc hình thành các kỹ năng liên quan đến nghề nghiệp hoặc làm việc với các giám đốc chương trình giảng dạy để thúc đẩy công tác phát triển chương trình kỹ thuật nghề nghiệp của nhà trường.
Một cố vấn hướng nghiệp thực sự làm gì mỗi ngày?
- Đánh giá phẩm chất
- Đánh giá kỹ năng
- Đánh giá năng khiếu của học sinh
- Đánh giá các mục tiêu của học sinh và đưa ra một kế hoạch để đạt được các mục tiêu đó
- Hỗ trợ lựa chọn tổ chức giáo dục đại học phù hợp với mục tiêu đã đặt ra
- Hỗ trợ tìm kiếm các chương trình hỗ trợ tài chính phù hợp
- Tập huấn các kỹ năng cần thiết như phỏng vấn, giao tiếp và viết hồ sơ cá nhân
- Hỗ trợ học sinh sử dụng các công cụ tìm kiếm vị trí tuyển dụng trong lĩnh vực chuyên môn của họ.
Tại sao chúng ta cần cố vấn hướng nghiệp trung học?
Là cánh cổng mở ra tương lai, trung học là khoảng thời gian cực kỳ quan trọng bởi học sinh có cơ hội nhận thức rõ ràng hơn về kỳ vọng tương lai sẽ như thế nào. Cố vấn hướng nghiệp trung học đóng một vai trò không thể thiếu trong quá trình này. Thông thường học sinh trung học không biết làm gì với cuộc sống của họ hoặc phân vân giữa nhiều lựa chọn khác nhau. Các dịch vụ mà cố vấn hướng nghiệp cung cấp giúp học sinh tập trung vào một con đường cụ thể để lập kế hoạch phù hợp cho tương lai của họ.
Ví dụ, một học sinh muốn vào trường Y nhưng ghét Khoa học và không giỏi Hóa cần phải làm một trong hai điều: chọn một nghề nghiệp khác phù hợp với năng lực của bản thân hơn hoặc thảo luận với cố vấn hướng nghiệp để xác nguyên nhân gặp khó khăn với các môn học cần thiết cho nghề nghiệp em ấy đã chọn và lập kế hoạch chinh phục.
Nếu không có định hướng nghề nghiệp, học sinh trung học thường không biết nên lựa chọn lớp nào ở trường hoặc chương trình đại học nào phù hợp nhất với mục tiêu của họ. Tương tự, học sinh có thể không nhận thức được sở thích hoặc năng khiếu đặc biệt của mình nếu không được tiếp cận với các dịch vụ tư vấn hướng nghiệp tại trường trung học.
Các yêu cầu để trở thành một cố vấn hướng nghiệp trung học là gì?
Trình độ
Để làm cố vấn hướng nghiệp ở trường trung học, tối thiểu phải có bằng thạc sĩ. Cụ thể, bạn cần thành một chương trình cao học về tư vấn học đường. Bằng cấp đặc thù này cho học sinh biết nhiệm vụ tư vấn và giáo dục của công việc. Các khóa học điển hình bao gồm đánh giá nghề nghiệp, tư vấn hướng nghiệp, giáo dục học, đạo đức, tâm lý giáo dục và các vấn đề quản lý giáo dục. Ngoài ra, thực tập là một phần bắt buộc của hầu hết các chương trình cao học trong lĩnh vực này. Điều này cung cấp cho các cố vấn hướng nghiệp trung học tiềm năng những kinh nghiệm liên quan mà họ cần để được cấp phép. Các chương trình này thường mất 1-3 năm để hoàn thành, tùy vào số tín chỉ.
Trước khi học cao học, bạn phải lấy bằng cử nhân, tốt nhất là về một lĩnh vực liên quan chặt chẽ đến tư vấn hướng nghiệp hoặc giáo dục, chẳng hạn như tâm lý học, công tác xã hội hoặc giáo dục trung học. Những lĩnh vực nghiên cứu này cung cấp một nền tảng vững chắc mà sinh viên có thể dựa trên nghiên cứu sau đại học của họ. Một số tiểu bang yêu cầu cố vấn hướng nghiệp của trường phải là giáo viên được chứng nhận, vì vậy việc theo đuổi bằng cấp về giáo dục và lấy giấy phép làm nhà giáo dục trước khi vào trường sau đại học là rất nên.
Tập huấn
Một đến hai năm tập huấn thường là yêu cầu bắt buộc để được cấp phép (xem bên dưới).
Yêu cầu cấp phép
Giấy phép nhà nước là điều kiện cần thiết để được làm cố vấn hướng nghiệp trung học. Thủ tục cấp phép cụ thể cho từng khu vực pháp lý của bang. Tuy nhiên, có một số yêu cầu chung trên hầu hết các tiểu bang. Các tiêu chuẩn giáo dục tối thiểu thường bao gồm ít nhất một bằng thạc sĩ từ một tổ chức được công nhận. Tương tự, nhiều tiểu bang yêu cầu một số giờ tập huấn nhất định trước cấp phép, thường rơi vào khoảng 2.000 giờ tập huấn dưới sự giám sát của một cố vấn được cấp phép. Nhiều tiểu bang còn yêu cầu các cố vấn trường học làm một bài kiểm tra viết hoặc đòi chứng nhận thông qua Ủy ban Cố vấn Quốc gia.
Những kỹ năng mà một cố vấn hướng nghiệp trung học cần có là gì?
- Kỹ năng nói – Kỹ năng nói rất cần thiết đối với các cố vấn hướng nghiệp ở trường trung học trong những dịp họ được yêu cầu diễn thuyết về thông tin liên quan đến nghề nghiệp.
- Kỹ năng lắng nghe – Kỹ năng lắng nghe rất quan trọng trong khi làm việc trực tiếp với học sinh để hiểu được nhu cầu, mong muốn và sở thích của các em.
- Kỹ năng giải quyết vấn đề – Học sinh trung học có thể không hoàn toàn biết mình muốn theo đuổi nghề nghiệp nào. Tương tự, các em cũng có thể không nắm rõ các yêu cầu về trình độ học vấn và kỹ năng của một lĩnh vực nghề nghiệp mà các em quan tâm. Do đó, cố vấn hướng nghiệp ở trường trung học cần có khả năng giúp học sinh xác định các cách thức nhận ra mục tiêu nghề nghiệp của mình.
- Khả năng quản lý và giải thích các bài kiểm tra – Công việc của cố vấn hướng nghiệp bao gồm nhiệm vụ giúp học sinh xác định điểm mạnh, điểm yếu và sở thích cá nhân. Chẳng hạn, họ có thể cần phân tích, giải thích và đánh giá kết quả khảo sát hứng thú của học sinh một cách hiệu quả, cũng như truyền đạt những kết quả đó một cách hiệu quả với học sinh.
Mức lương cho một cố vấn hướng nghiệp trung học là bao nhiêu?
Các cố vấn hướng nghiệp ở trường trung học có thể mong đợi nhận được mức lương trung bình hàng năm là 46.234 đô la, theo PayScale. PayScale cũng lưu ý rằng mức lương dự kiến sẽ tăng lên đáng kể tùy vào kinh nghiệm công tác. Ví dụ, một cố vấn hướng nghiệp ở trường trung học có thâm niên 10 năm kiếm được trung bình 55.000 đô la/ năm, trong khi một người có 20 năm kinh nghiệm trở lên có thể mong đợi thu nhập 62.000 đô la/ năm.
Tùy vào hệ thống nhân sự trong các trường trung học công lập hoặc tư thục, các cố vấn hướng nghiệp có thể mong đợi những chế độ đãi ngộ bên cạnh tiền lương. Bảo hiểm y tế và một số quyền lợi y tế đặc trưng khác (khám mắt, răng..) là phổ biến. Cố vấn hướng nghiệp trung học ở các trường công lập có thể kỳ vọng lương hưu.
Triển vọng nghề nghiệp cho cố vấn hướng nghiệp trung học là gì?
Cục Thống kê Lao động (BLS) ước tính rằng công việc tư vấn hướng nghiệp sẽ tăng trưởng với tốc độ trung bình hoặc khoảng 12% trong vài năm tới. Mặc dù việc tăng số lượng ghi danh ở một số quận sẽ thúc đẩy tỷ lệ tăng nhanh hơn mức trung bình, các khu vực khác sẽ giảm nhu cầu dịch vụ tư vấn hướng nghiệp. Số lượng học sinh giảm, cùng với đó là nguồn tài trợ của địa phương và tiểu bang eo hẹp hơn, ở một số quận có mức tăng trưởng việc làm ít hơn trong lĩnh vực này. Ngay cả ở các khu vực đang có dấu hiệu tăng số lượng học sinh, công việc tư vấn hướng nghiệp ở trường trung học có thể khó tìm nếu nguồn lực địa phương và tiểu bang không có sẵn để tài trợ cho các vị trí đó.
Đặng Thanh Hiền – Táo Trường Học dịch
Nguồn: psychologyschoolguide.net
Xem thêm:
Tư vấn nghề nghiệp cho con bạn
10 lời khuyên giúp con lựa chọn một sự nghiệp
Trường học nên chuẩn bị cho nghề nghiệp tương lai của học sinh chứ không phải là cho các kỳ thi
